Facebook, tani pjesë e kompanisë mëmë më të madhe Meta Platforms, ka evoluar ndjeshëm që nga themelimi i saj në 2004 nga Mark Zuckerberg dhe shokët e tij të dhomës në universitet në Universitetin e Harvardit. Me kalimin e viteve, ndërsa Facebook u zgjerua në një fuqi globale të teknologjisë, pyetjet në lidhje me pronësinë e tij u bënë më komplekse. Megjithëse tregtohet publikisht, thelbi i kontrollit të Facebook mbetet tek Mark Zuckerberg, i cili ruan fuqi të konsiderueshme mbi drejtimin dhe vendimet e kompanisë. Ky artikull shqyrton se kush e zotëron Facebook-un, si është strukturuar pronësia e tij dhe aksionarët kryesorë që ndikojnë në këtë gjigant të mediave sociale.
Mark Zuckerberg, bashkëthemelues i Facebook, mban pjesën më të madhe të kontrollit mbi kompaninë. Ndërsa ai nuk zotëron shumicën e aksioneve totale të kompanisë, ai zotëron një klasë të veçantë aksionesh që i jep atij afërsisht 60% të fuqisë votuese. Kjo i jep Zuckerberg ndikim të pashembullt mbi drejtimin strategjik dhe objektivat afatgjata të Facebook. Pronësia e Zuckerberg ka qenë një temë debati, pasi shumë kritikë argumentojnë se ky shumë kontroll në duart e një individi mund të mbysë kontributin e jashtëm. Megjithatë, lidershipi i tij vlerësohet gjithashtu për rritjen meteorike të Facebook.
Në tetor 2021, Facebook u riemërua si Meta Platforms, duke sinjalizuar një ndryshim drejt zhvillimit të "metaverse". Pavarësisht këtij ndryshimi, struktura e pronësisë së kompanisë mbetet kryesisht e njëjtë, me Zuckerberg ende në kontroll. Meta Platforms tani përfshin Facebook, Instagram, WhatsApp dhe Oculus, midis filialeve të tjera, duke e bërë atë një konglomerat të larmishëm teknologjik. Aksionarët e Meta përfshijnë investitorë institucionalë, fonde mbrojtëse dhe investitorë individualë, por struktura unike e aksioneve të Zuckerberg siguron kontrollin e tij.
Megjithëse Mark Zuckerberg mban një sasi të konsiderueshme pushteti, investitorë të mëdhenj institucionalë si Vanguard Group dhe BlackRock zotërojnë gjithashtu pjesë të konsiderueshme të aksioneve të Metës. Këto firma financiare janë aksionerët më të mëdhenj për sa i përket kapitalit, por fuqia e tyre e votës është e kufizuar në krahasim me atë të Zuckerberg për shkak të klasës së tij të veçantë të aksioneve. Pronësia institucionale është thelbësore për ruajtjen e besimit në bursë dhe sigurimin e stabilitetit financiar për Meta Platformat.
Pronësia e Facebook nuk ka gjasa të ndryshojë në mënyrë dramatike në të ardhmen e afërt. Për sa kohë që Zuckerberg ruan fuqinë e tij të shumicës votuese, ai do të vazhdojë të drejtojë të ardhmen e kompanisë. Megjithatë, ndërsa Meta diversifikohet në teknologji të reja si realiteti virtual dhe metaversi, ndikimi i aksionarëve mund të zhvillohet. Shqyrtimi në rritje i publikut mbi ndikimin e platformave të mediave sociale në shoqëri mund të ushtrojë gjithashtu presion mbi ndryshimet në qeverisje dhe pronësi në afat të gjatë.
Ndërsa Facebook vazhdon të rritet dhe të zhvillohet, mbeten pyetje nëse kontrolli i Zuckerberg do të zvogëlohet në të ardhmen. Deri më tani, ka pasur pak indikacione se ai planifikon të tërhiqet ose të zvogëlojë ndikimin e tij. Megjithatë, ndërsa industria e teknologjisë përballet me një kontroll dhe rregullim në rritje, është e mundur që faktorë të jashtëm, si ndërhyrja e qeverisë ose aktivizmi i aksionarëve, mund të ndikojnë në strukturën e pronësisë së Facebook. Pyetja se kush e zotëron Facebook-un është shumëplanëshe. Ndërsa Mark Zuckerberg mbetet forca dominuese pas platformës, pronësia ndahet mes investitorëve publikë dhe palëve të interesuara institucionale. Kalimi në Meta Platforms Inc. vetëm sa ka përforcuar kontrollin e Zuckerberg, duke e bërë të qartë se ai do të vazhdojë të formësojë të ardhmen e kompanisë. Megjithatë, me peizazhin gjithnjë e në zhvillim të teknologjisë, do të jetë interesante të shihet se si struktura e pronësisë së Facebook do të përshtatet në vitet e ardhshme.
Mark Zuckerberg zotëron afërsisht 13% të totalit të aksioneve të Metës. Megjithatë, ai mban shumicën e aksioneve të klasës B, gjë që i jep atij rreth 58% të fuqisë votuese, duke e lejuar atë të mbajë kontrollin mbi kompaninë.
IPO-ja e Facebook në vitin 2012 lejoi publikun të blinte aksione të klasit A, duke e bërë kompaninë të tregtohej publikisht. Ndërsa solli investitorë të rinj në grup, Zuckerberg ruajti kontrollin duke mbajtur shumicën e aksioneve të klasës B me fuqi më të lartë votimi.
Investitorët institucionalë si Vanguard Group, BlackRock dhe Fidelity zotërojnë sasi të konsiderueshme të aksioneve publike të Metës. Ndërsa ata nuk kanë fuqi të konsiderueshme votimi në krahasim me Zuckerberg, ata mund të ndikojnë në performancën financiare të kompanisë dhe të kenë disa fjalë në qeverisje përmes mbledhjeve të aksionarëve.